ปัจจุบันแต่ละองค์กรกำลังให้ความสำคัญและตื่นตัวกับแนวคิดพัฒนาองค์กรอย่างยั่งยืน ตามกรอบ ESG สิ่งหนึ่งที่สำคัญในมิติของสิ่งแวดล้อม นั่นก็คือการจัดการก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse gases: GHG) ซึ่งมีคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) เป็นส่วนประกอบใหญ่ การจัดการขั้นตอนแรก คือการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจก (GHG inventory) เพื่อคำนวณคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร (Carbon Footprint for Organization) จึงเป็นสิ่งที่องค์กรต้องให้ความสำคัญ ซึ่งองค์กรใหญ่ ๆ ได้ลงมือกันไปเยอะแล้ว แต่สำหรับผู้ประกอบการ SME นั้นยังถือว่าเป็นเรื่องใหม่ที่องค์กรต้องเร่งจัดการ โดยครั้งนี้ finbiz by ttb มีแนวทางมานำเสนอที่อาจทำให้ SME สามารถเริ่มต้นและจัดลำดับการจัดการได้โดยไม่ยาก โดยเสนอว่าองค์กรค่อย ๆ จัดการไปทีละ Scope

Scope ในการวัดคาร์บอนให้ธุรกิจ คืออะไร?

Scope หมายถึงประเภทของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกขององค์กรที่ควรนำมาพิจารณา โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้

Scope 1 : Direct GHG Emissions การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางตรงจากกิจกรรมของธุรกิจเอง

Scope 2 : Indirect emissions from purchased energy การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมจากการใช้พลังงาน

Scope 3 : Other indirect emissions การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมอื่น ๆ เช่น จากซัพพลายเชนของธุรกิจ

ทำไมถึงต้องแบ่ง Scope?

เพื่อความชัดเจนและการจัดหมวดหมู่ การแบ่งประเภทช่วยให้การรายงานและการวิเคราะห์การปล่อยก๊าซเรือนกระจกมีความชัดเจนและเป็นระบบ ทำให้องค์กรสามารถระบุแหล่งที่มาของการปล่อยก๊าซได้อย่างแม่นยำและจัดหมวดหมู่ได้ง่ายขึ้น

ง่ายต่อการจัดการและการควบคุม ซึ่งช่วยให้การจัดการและการวางแผนลดการปล่อยก๊าซมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ทำให้ปฏิบัติตามกฎระเบียบและเป็นมาตรฐาน ซึ่งช่วยให้องค์กรสามารถปฏิบัติตามกฎระเบียบและรายงานการปล่อยก๊าซได้ตามที่กฎหมายกำหนดหรือมาตรฐานที่ยอมรับในระดับสากล

สื่อสารและรายงานได้อย่างชัดเจน ต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียได้อย่างชัดเจนและโปร่งใส ซึ่งมีความสำคัญในการสร้างความเชื่อมั่นและความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม

ทำให้วางแผนและปรับปรุงได้เฉพาะเจาะจง การแบ่งประเภทช่วยให้องค์กรสามารถระบุพื้นที่ที่ต้องการการปรับปรุงและพัฒนาได้อย่างเจาะจงมากขึ้น

สามารถประเมินผลและติดตาม ได้อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นระบบ ทำให้สามารถปรับกลยุทธ์และดำเนินการตามเป้าหมายได้อย่างเหมาะสม

องค์กรควรเริ่มจาก Scope ไหนก่อน?

องค์กรควรเริ่มจาก Scope 1 ก่อน เนื่องจากเป็นประเภทที่องค์กรสามารถควบคุมได้โดยตรง และมักมีผลกระทบต่อธุรกิจมากที่สุด เมื่อองค์กรเข้าใจและจัดการกับ Scope 1 ได้แล้ว จึงสามารถขยายประเภทไปยัง Scope 2 และ Scope 3 ต่อไปได้

เจาะลึก Scope 1

1. Scope 1 Direct GHG Emissions การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางตรง ครอบคลุมกิจกรรมที่องค์กรสามารถควบคุมได้หรือเป็นเจ้าของ เช่น การใช้เชื้อเพลิง การผลิต การใช้สารทำความเย็น เราสามารถแยกการวัดใน Scope นี้ออกเป็น

การปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เกิดขึ้นจากการเผาไหม้ที่อยู่กับที่ เช่น การผลิตไฟฟ้า ความร้อนและไอน้ำที่ใช้เองภายในองค์กร การเผาไหม้ของอุปกรณ์หรือเครื่องจักรที่องค์กรเป็นเจ้าของ เช่น การเผาไหม้ของ Generator การเผาไหม้ LPG เพื่อปรุงอาหาร การเผาไหม้ของเชื้อเพลิงประเภทต่าง ๆ เช่น เชื้อเพลิงชีวมวล โดยเก็บข้อมูลปริมาณเชื้อเพลิงที่ใช้ในแต่ละเครื่องจักรและอุปกรณ์ ใช้หน่วยเป็นลิตรหรือกิโลกรัม
การปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เกิดขึ้นจากเผาไหม้ที่มีการเคลื่อนที่ เช่น การเผาไหม้ของเชื้อเพลิงจากยานพาหนะที่องค์กรเป็นเจ้าของ เช่น รถยนต์ รถบรรทุก รถโฟล์คลิฟท์ รถตัดหญ้า หรือยานพาหนะที่องค์กรมีอำนาจในการควบคุมปริมาณการใช้เชื้อเพลิง เช่น รถเช่า เรือ เครื่องบิน รถไฟ เฮลิคอปเตอร์ นำมารวมทั้งหมด การเก็บข้อมูลส่วนนี้ค่อนข้างง่าย เพราะปัจจุบันองค์กรส่วนใหญ่มีฟลีทการ์ด ที่สามารถดูได้เลยว่าแต่ละเดือนใช้เชื้อเพลิงไปกี่ลิตร หรือมักจะมีระบบจัดเก็บอยู่แล้ว
การปล่อยก๊าซเรือนกระจกโดยตรงจากกระบวนการผลิต ไม่ได้เกิดจากการเผาไหม้โดยตรงจากเชื้อเพลิง แต่เกิดจากการทำปฏิกิริยาเคมีในกระบวนการผลิต เช่น กระบวนการ Calcinations ของการผลิตปูนซีเมนต์
การปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เกิดขึ้นจากการรั่วไหล และอื่นๆ เช่น การบำบัดน้ำเสีย หรือการรั่วไหลของสารทำความเย็น โดยสามารถดูได้จากการซ่อมบำรุง ส่วนที่เติมเข้าไปใหม่คือส่วนที่เกิดการรั่วไหล
การปล่อยก๊าซเรือนกระจกโดยตรงจากของชีวมวล (ดินและป่าไม้) เช่น การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินจากพื้นที่ป่าเป็นพื้นที่เกษตรกรรม หรือการใช้เชื้อเพลิงชีวมวล เช่น เอทานอลหรือไบโอดีเซล

Scope Carbon Emission – finbiz by ttb

ซึ่ง Scope 1 องค์กรสามารถจัดการได้เอง เพราะเป็นส่วนที่เป็นกิจกรรมขององค์กรโดยตรง ผู้ประกอบการจึงสามารถเริ่มจากการวัดคาร์บอนที่เกิดใน Scope 1 ก่อน แล้วจึงวางแผนในการการลดก๊าซเรือนกระจกด้วยการปรับปรุงกระบวนการผลิต โดยเปลี่ยนมาใช้เครื่องจักรที่ลดการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ เช่น การเปลี่ยนระบบ Heat recovery system, Cooling system การปรับเปลี่ยนกระบวนการผลิตไปสู่ระบบ Automation การเปลี่ยนหลอดไฟ LED เพื่อประหยัดพลังงาน รวมถึงการเปลี่ยนยานพาหนะในองค์กรที่ใช้น้ำมันเป็นรถ EV เพื่อลดมลภาวะและประหยัดพลังงาน ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้ยังทำให้สามารถเข้าถึงสินเชื่อเพื่อสิ่งแวดล้อม ที่ธนาคารให้การสนับสนุนได้อีกด้วย ซึ่งปัจจุบันสถาบันทางการเงินก็มีผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ไว้รองรับการดำเนินการเพื่อลดก๊าซเรือนกระจกขององค์กรต่าง ๆ ได้อีกด้วย อย่าง สินเชื่อสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งปัจจุบันทุกองค์กรจำเป็นต้องให้ความสำคัญเนื่องจากความยั่งยืนเป็นวาระของโลก

สำหรับ Scope 2 และ 3 ติดตามได้ในตอนต่อไป